Odmiany barwne oraz krzyżowanie ze sobą ras
Odmian barwnych szynszyli jest na prawdę bardzo dużo (kilkadziesiąt, a nawet kilkaset). Opisy wraz ze zdjęciem* tych najbardziej popularnych, hodowanych w naszych domach zamieszczam poniżej. Pod spodem znajdują się też krzyżówki genetyczne**, które określają jakie potomstwo można uzyskać krzyżując poszczególne odmiany barwne, możliwości są oczywiście niemalże nieskończone dlatego nie sposób opisać tu wszystkie, raczej tylko te najbardziej tendencyjne.
* zdjęcia szynszyli w większości pochodzą ze strony www.chinchilla.com
** krzyżówki genetyczne są napisane w oparciu u książkę B. Barabasza "Szynszyle. Hodowla i użytkowanie"
Mały atlas szynszyli:
STANDARD
BEŻ TOWERA HOMOZYGOTYCZNY
Futerko bardzo jasno beżowe, oczy czerwone.
BEŻ TOWERA HETEROZYGOTYCZNY
Futerko beżowe, ale ciemniejsze w porównaniu do odmiany homozygotycznej, oczy czarne
BIAŁA WILSONA (WHITE WILSON)
Futerko śnieżnobiałe, oczy i obrzeża uszu czarne.
BIAŁA MOZAIKA (WHITE MOSAIC)
Odmiana powstała w wyniku skrzyżowania osobników white wilson ze standardem. Wygląda jak biała Wilsona z tym że na futerku widoczne są szare prześwity lub nawet wyraźnie zarysowane plamy (taka szynszyla nosi wówczas nazwę extreme mosaic)
PINK WHITE
Futerko w kolorze jabłoniowej bieli, uszy i łapki różowe, oczy w kolorze czerwonej porzeczki.
CZARNA AKSAMITNA
Grzbiet i głowa czarna po bokach oddzielone od białego brzucha szarym pasmem.
MAHONIOWA HOMOZYGOTYCZNA
Brzuch, tułów, głowa, ogon czarne bez żadnych prześwitów.
MAHONIOWA HETEROZYGOTYCZNA
Jest to szynszyla mahoniowa z widocznymi prześwitami szarości (powstaje m.in. w wyniku skrzyżowania mahoniowej homozygotycznej ze standardem)
BIAŁO-CZARNA (BLACK MOSAIC)
BRĄZOWA AKSAMITNY (BROWN VELVET)
BRĄZOWA
FIOLETOWA
SZAFIROWA (SAPPHIRE)
ZŁOTA (GOLDBAR)
Nigdy nie zetknęłam się w Polsce z tą odmianą, ale umaszczenie jest bardzo ciekawe dlatego zamieściłam ją w atlasie
ANGORA
Są to szynszyle z długim futerkiem, wyhodowane genetycznie. W Polsce póki co, niedostępne.
Z KRĘCONYM FUTERKIEM (CURLY)
Szynszyla z kręconym futerkiem ma bardzo specyficzny wygląd, podobnie jak angora wyhodowana genetycznie i póki co, w Polsce niedostępna w sprzedaży.
KRZYŻOWANIE ODMIAN BARWNYCH
Krzyżowanie ze sobą odmian daje hodowcom dużą satysfakcję, można na zasadzie prawdopodobieństwa określić jakiego potomstwa w poszczególnych przypadkach łączenia możemy się spodziewać. Rozmnażanie szynszyli jest samo w sobie dość skomplikowanym przedsięwzięciem, wymaga poświęcenia czasu, dużej wiedzy i zaangażowania. Duże jest jest prawdopodobieństwo komplikacji, na które każdy hodowca chcący rozmnażać szynszyle musi być przygotowany.
Jakich szynszyli nie należy rozmnażać:
- jak wiadomo chorych. Jeśli zwierzątko jest chorowite, często są z nim problemy wtedy lepiej jest go nie narażać ponieważ ciąża (ok 111 dni), poród i odchowanie młodych (ok 2 mies.) może być dla szynszyli zbyt dużym obciążeniem i w takim wypadku samiczka może urodzić martwe młode, nie wyprodukować pokarmu lub zdechnąć.
- z wadami genetycznymi, absolutnie nie można takich zwierząt rozmnażać, jest to nie bezpieczne dla szynszyli, a poza tym prowadzi do osłabienia gatunku przekazując młodym wady zwierzęcia.
- zwierząt spokrewnionych - młode najczęściej wtedy rodzą się martwe, a jeśli uda im się przeżyć - są obciążone chorobami i nie rozwijają się prawidłowo. Młodych urodzonych w wyniku kazirodztwa (chowu wsobnego) również nie należy rozmnażać.
- Samiczek powyżej 1,5 roku (chodzi tutaj o pierwsze zajście w ciążę). Samiczka, która osiągnęła wiek 1,5 roku i nigdy nie miała młodych - mieć ich już nie może (macica takiej samiczki kostnieje po tym okresie). Dobrym wiekiem na pierwsze krycie jest ok. 8 miesiąc życia) wtedy może rodzić młode (nie więcej niż 2 razy w roku) do 8 roku swojego życia.
Jakich odmian barwnych nie należy ze sobą krzyżować?
To jest bardzo ważna kwestia! Istnieją odmiany, których nie należy ze sobą łączyć, gdyż gen determinujący ich kolor jest recesywny (w prawie wszystkich przypadkach o to właśnie chodzi) i prawdopodobieństwo, że młode będzie martwe wynosi aż 25% ! Nie chodzi tu o to, że statystycznie jedno młode na cztery urodzone będzie martwe i komuś to nie przeszkadza, ale takie prawdopodobieństwo jest szalenie niebezpieczne dla szynszyli. Młode z dwóch genów recesywnych będzie zdeformowane już w fazie płodowej i najprawdopodobniej tam obumrze. Może się wchłonąć do macicy (dotąd nie wiadomo do końca jaki wpływ ma to na samicę szynszyli), może zakazić inne (zdrowe) płody, a także może urodzić się zmumifikowane. Na fermach takie zasady łączenia są rygorystycznie przestrzegane.
Nie należy rozmnażać ze sobą:
- dwóch szynszyli odmiany Białej Wilsona (samiec Biały Wilsona + samica Biała Wilsona), jeśli jesteśmy nastawieni na otrzymanie młodych odmiany Białej Wilsona lepiej jest Białego Wilsona łączyć ze standardem
- dwóch szynszyli odmiany Czarnej Aksamitnej (samiec Czarny Aksamit + samica Czarna Aksamitna, jeśli jesteśmy nastawieni na otrzymanie młodych odmiany Czarny Aksamit lepiej jest Czarnego Aksamita łączyć ze standardem.
- dwóch szynszyli Aksamitów (nie ważne jakiego koloru) np. kombinacja brązowy aksamit + czarny aksamit jest niedozwolona. Jeśli samca/samicę mamy aksamita (np. czarny aksamit, brązowy aksamit) wtedy do pary dokupmy szynszyla nie aksamitnego np standard, biały wilsona, mahoniowy, beż towera itd.
KRZYŻÓWKI GENETYCZNE
1) Kojarzenie osobników tych samych odmian:
STANDARD + STANDARD = 100% potomstwa STANDARD
BEŻOWA HOMOZYGOTYCZNA + BEŻOWA HOMOZYGOTYCZNA = 100% potomstwa BEŻOWEGO HOMOZYGOTYCZNEGO
BEŻOWA HETEROZYGOTYCZNA + BEŻOWA HETEROZYGOTYCZNA = 25% potomstwa STANDARDOWEGO
50% potomstwa BEŻOWEGO HETEROZYGOTYCZNEGO
25% potomstwa BEŻOWEGO HOMOZYGOTYCZNEGO
CZARNY AKSAMIT + CZARNY AKSAMIT = 25% potomstwa STANDARDOWEGO
50% potomstwa CZARNEGO AKSAMITNEGO (HETEROZYGOTY)
25% ZARODKI MARTWE
BIAŁY WILSONA + BIAŁY WILSONA = 25% potomstwa STANDARDOWEGO
50% potomstwa BIAŁEGO (HETEROZYGOT)
25% ZARODKI MARTWE
MAHONIOWA HOMOZYGOTYCZNA + MAHONIOWA HOMOZYGOTYCZNA = 100% potomstwa MAHONIOWEGO HOMO.
MAHONIOWA HETEROZYGOTYCZNA + MAHONIOWA HETEROZYGOTYCZNA= 25% potomstwa MAHONIOWEGO HOMO.
50% potomstwa MAHONIOWEGO HETERO.
25% potomstwa STANDARDOWEGO
FIOLETOWA + FIOLETOWA = 100% potomstwa FIOLETOWEGO
2) Kojarzenie odmian barwnych ze standardem:
STANDARD + BEŻOWA HOMOZYGOTYCZNA = 100% potomstwa BEŻOWEGO HETEROZYGOTYCZNEGO
STANDARD + BEŻOWA HETEROZYGOTYCZNA = 50% potomstwa STANDARDOWEGO
50% potomstwa BEŻOWEGO HETEROZYGOTYCZNEGO
STANDARD + CZARNA AKSAMITNA = 50% potomstwa STANDARDOWEGO
50% potomstwa CZARNEGO AKSAMITNEGO
STANDARD + BIAŁA WILSONA = 50% potomstwa STANDARDOWEGO
50% potomstwa BIAŁEGO (z czego połowa może być mozaikowata - white mosaic)
STANDARD + MAHONIOWA HOMOZYGOTYCZNA = 100% potomstwa MAHONIOWEGO HETEROZYGOTYCZNEGO
STANDARD + BRĄZOWA AKSAMITNA = 25% potomstwa CZARNEGO AKSAMITNEGO
25% potomstwa BEŻOWEGO HETEROZYGOTYCZNEGO
25% potomstwa BRĄZOWEGO AKSAMITNEGO
25% potomstwa STANDARDOWEGO
STANDARD + FIOLET = 100% potomstwa STANDARDOWEGO (ponieważ gen warunkujący umaszczenie fioletowe jest
recesywny, pod względem genotypu będą to mieszańce
(heterozygoty)
STANDARD + PINK WHITE = 25% potomstwa BEŻOWEGO HETEROZYGOTYCZNEGO
25% potomstwa BIAŁEGO WILSONA
25% potomstwa PINK WHITE
25% potomstwa STANDARDOWEGO
STANDARD + BIAŁO-CZARNA = 25% potomstwa STANDARDOWEGO
25% potomstwa CZARNEGO AKSAMITNEGO
25% potomstwa BIAŁEGO WILSONA
25% potomstwa BIAŁO-CZARNEGO
3) Krzyżowanie odmian barwnych:
CZARNA AKSAMITNA + BEŻOWA HETEROZYGOTYCZNA = 25% potomstwa BRĄZOWEGO AKSAMITNEGO
25% potomstwa CZARNEGO AKSAMITNEGO
25% potomstwa BEŻOWEGO HETEROZYGOTYCZNEGO
25% potomstwa STANDARDOWEGO
BEŻOWA HETEROZYGOTYCZNA + BIAŁA WILSONA = 25% potomstwa PINK WHITE
25% potomstwa BIAŁEGO WILSONA
25% potomstwa BEŻOWEGO HETEROZYGOTYCZNEGO
25% potomstwa STANDARDOWEGO
CZARNA AKSAMITNA + BIAŁA WILSONA = 25% potomstwa BIAŁO-CZARNEGO AKSAMITNEGO
25% potomstwa CZARNEGO AKSAMITNEGO
25% potomstwa BIAŁEGO MAZAJKOWATEGO
25% potomstwa STANDARDOWEGO